Bạn có thể áp dụng nhiều cách sử dụng từ điển hiệu quả đã nói ở trên đối với bách khoa toàn thư. Khả năng mà bạn phải rèn luyện để làm được điều này chính là Đọc sách như một nghệ thuật. Những cuốn sách hay, dù là tiểu thuyết hay không phải tiểu thuyết, cũng đáng được đọc như vậy.
Họ không tuân theo quy tắc đầu tiên của việc đọc phân tích. Và mọi mối liên hệ tồn tại giữa từ và thuật ngữ cũng tồn tại giữa cụm từ và thuật ngữ. Và dù làm gì thì đều cần chú ý đến sự thật.
Đơn giản cũng đồng nghĩa với việc thiếu các bộ phận. Vì mặc dù đã biết đi từ lâu, biết chân mình ở đâu, nhưng khi đi giày trượt tuyết vào, họ phải học đi lại từ đầu. Một số tác phẩm khác như cuốn On the Soul (Nói về linh hồn) là sự pha trộn giữa lý thuyết triết học và khám phá khoa học đầu tiên.
Nếu bạn không đặt vở kịch lên sân khấu, có thể bạn đã không thật sự đọc nó theo cách thấu đáo nhất, mà chỉ đọc được một phần của nó thôi. Tất nhiên là có những thay đổi tuyệt đối như sự ra đời và chết đi đồng thời cũng có những thay đổi tương đối như chuyển động tại chỗ, sự lớn lên hay sự thay đổi về chất lượng. Mặc dù hầu hết các chuyện kể lịch sử đều gần với tác phẩm hư cấu hơn là tác phẩm khoa học thì bạn vẫn nên đọc chúng như những tác phẩm mô tả.
Theo nghĩa này, thơ ca và truyện có chức năng vừa giải trí vừa răn dạy. Còn độc giả có đức tin đọc một tác phẩm quan trọng đối với tín ngưỡng của mình lại có những khó khăn khác. Có ít nhất hai lý do sau: Thứ nhất, từ thường đa nghĩa và có thể được dùng trong nhiều câu khác nhau.
Là một độc giả không chuyên, bạn không cần đọc sách khoa học để trở thành uyên bác trong lĩnh vực đó mà chỉ cần đọc để hiểu lịch sử và bản chất khoa học. Những người đã có kinh nghiệm thực tế và thực hành sẽ thấy dễ dàng hơn khi đọc các loại sách khoa học cổ. Hiểu biết của bạn rộng hơn, bạn đã thay đổi nhưng cuốn sách thì không.
Từ đó, ta có thể rút ra kết luận ngẫu nhiên rằng nếu không có loại vật chất nào tồn tại mà không có các bộ phận, thì một điểm, theo định nghĩa của Euclid, không phải là vật chất. Nói cách khác, một người có thể đọc tốt nhưng chưa chắc đã phê bình tốt. Điển hình là tác phẩm Two New Sciences (Hai ngành khoa học mới) của Galileo chuyên luận nổi tiếng về sức mạnh của vật chất và về sự chuyển động.
Đây chính là điều mà ta thường gọi là có công mài sắt có ngày nên kim. Người ta cũng cho rằng đọc và nghe là hoạt động thu nhận thông tin từ một ai đó đang tích cực truyền gửi thông tin. Có và không có giáo viên.
Đọc bất kỳ dưới bất kỳ hình thức nào cũng là một hoạt động. Một tác giả tài ba sẽ không che giấu một đoạn xương nhỏ bằng một lớp thịt dầy, cũng không dùng lớp thịt quá mỏng khiến bộ xương lộ ra, mà sẽ đắp một lớp thịt vừa đủ và chắc chắn. Cụ thể, cái tinh tuý của một bài thơ hầu như không nằm ở dòng đầu tiên, thậm chí trong cả khổ thơ đầu.
Tiêu chí này cũng đúng với một cuốn sách hay toàn diện (dù trên thực tế, không có cuốn sách nào như thế). Phần này cũng được chia thành nhiều phần nhỏ hơn: Đa số ý kiến cho rằng có ít nhất bốn giai đoạn trong quá trình học đọc từ khi bắt đầu đến lúc được coi là có khả năng đọc chín muồi.