Người đàn ông có thể tục huyền sớm, vừa yêu một bạn tri kỷ mới vừa không quên bạn tri âm của mình đã qua đời. Tôi chủ trương quả quyết ái tình, nhục tình của đàn ông, trong đó có bạn trai tự bản chất bạc như vôi. Có thể những khuyết điểm nầy là mầm ly khai của hai khối tình khi tình nhục của bạn trai đã loãng.
Tôi sẽ khen họ thêm ở số sau về đức hy sinh của họ. Không biết họ có nghĩ như Stendhal không? Nhưng hình như họ không muốn ai phá rối vẻ tịch mạc của tâm hồn họ. Thì họ cũng đẹp trai, mập mạp coi bên ngoài khả quan lắm.
Nhưng khi mất tình yêu hay bị bội bạc, đ àn ông đau khổ không thua đ àn bà có khi hơn nữa vì trong lúc cô độc họ dùng lý trí để suy xét chân nghĩa của ái tình, phán đoán về nhân nghĩa, thuỷ chung. Mà coi chừng mấy câu: cây xiên bên nào ngã bên nấy, ai gieo gió thì gặt bão luôn vô nghĩa đâu. Mà đầu não họ thì ngây thơ có khi đến giảng lược.
Nhưng ở đây trong lãnh vực ái tình, bạn trai giống bạn gái hay dùng trực giác kinh nghiệm. Bạn gái đừng suy bụng ta ra bụng người. Không trễ muộn gì hết.
Ngày nay trong các học đường có biết bao nhiêu bạn trai đểu giả như vậy. Họ phải mang trong mình lá bùa chí dũng. Xã hội thời nay loạn nhất về quyền sử dụng nó.
Bà ngồi trước ông, ngang khách, còn ông ngồi dưới, nép một bên. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng. Trong gia đình, anh hai, anh ba đi tác mương đem tôm cá về giao cho chị.
Nếu họ không khờ dại lục phá như con nít cũng rong chơi, làm việc nầy, việc nọ. Nhà giáo dục, chỉ vạch cho bạn trai tâm lý kỳ đặc ấy của họ. Trong những tổ chức thanh niên, khi gọi nam thanh lại để truyền lệnh, cho khẩu hiệu, người ta thấy trên gương mặt đa số sự sẵn sàng: dấu hiệu của lòng tốt vàng ngọc.
Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn Người mẹ để tin tưởng với tình tâm giao. Nếu người ta nói có những bạn gái đa ngôn thì phải công bình nói có những bạn trai già mồm mép. Họ hết nhuệ khí giữ kỷ luật như xưa.
Về cảnh sống đời sau, về kinh nghiệm họ cười nhạo. Nói vậy không có ý bảo bạn trai lúc yêu không biết tỏ ra âu yếm. Bịnh nhân nghe trong mình nặng như đeo chì, không muốn làm việc, hay buồn và ưa nằm dã dượi.
Bạn có thấy con người đáng ghét của tôi thời trẻ dại không? Tư tưởng mình già giặn làm sao được khi mới có mười mấy cái xuân. Có biết bao nhiêu trường hợp, người lớn tưởng bạn trai thiếu niên có mắt mà không thấy. Vừa bước xuống diễn đàn vừa lau mồ hôi tôi gặp một bực trí thức bắt tay tôi.