Tôi hiểu lương tâm ở đây là quan năng tinh thần dùng để tự nhận thức và đánh giá thiện ác những hành vi nhân linh (actus humanus). Một cách không đáng trách, họ thường mang những tật xấu do hoàn cảnh tạo nên. Như có Tết trong bụng, họ tích cực làm việc, học hành.
Có bạn trai được mẹ cưng cho tiền, bánh kẹo thường, rồi tưởng đ àn bà nào cũng tốt như mẹ mình không ngờ mẹ ghẻ thì. Yù chí thành ra làm việc như cao su, sau cùng có thói quen không quyết định được sắt đá. Họ cười nhạo thầy giáo nếu thầy giáo không cho họ viết thư tình.
Kiếp sống vì đó bị thất bại. Các thần bất mãn, trả đũa bằng cách cột đầu Prométhée vào núi Causace. Tâm hồn họ tự nhiên cỡi mở.
Tình tự nhiên có, nó mạnh như vũ bảo. Lựa kẻ khôn ngoan, cẩn ngôn, giàu kinh nghiệm, học rộng, bàn tâm sự với họ. Bạn gái thua hẳn họ về cuộc sống tinh thần nầy.
Điều bạn nên để ý trước là họ ít khi quan sát ai lắm. Họ có xu hướng tự cho mình đã quá khôn ngoan, đã suy xét kỹ điều mình nói, làm. Không phải bạn trai nào cũng vậy nhưng đã có thứ ấy thì muốn chọn lựa vàng thau lẫn lộn, dè dặt, khôn ngoan là thượng sách
Đóng một vai trò phục vụ dân chúng bất cứ ở đâu nhất là ở những công sở nơi nói lên đường lối của chánh phủ, bạn trai nên đề phòng chẳng nhữngtính lãnh đạm mà còn tật cau có, khinh người vô tình hay cố ý tỏ ra tư cách quan liêu, bốc lột, trưởng giả, độc tài làm cho kẻ thức giả có cảm tưởng mình là sâu dân mọt nước, tôi biếttính đ àn ông thì ưa dứt khoát, mau lẹ, trực tiếp mà quần chúng thì có kẻ lải nhải nói, giằng co công việc hay làm những gì khác mất thì giờ, phá rối việc chung. thân xác họ non nớt nhưng biến đổi nhanh chóng. Con người bạn gái kỳ biệt, con người bạn trai cũng kỳ biệt.
Bạn thấy chưa! Khi đời tu hành theo công giáo lên hương thì ngoài cuộc đời, bước chân vào hôn nhân tốt đẹp, cuộc sống gia đình bạn cũng là một cây đ àn muôn điệu gẩy lên những bản nhạc tuyệt vời. Mà từ chỗ phẫn uất đến chỗ phản động chỉ còn một bước gần. Không thấy cha mẹ phát triển gia đình.
Nó cọng lực với thinh lặng, phụ họa với buồn chán tấn công tâm hồn ta như một thứ rắn độc rút rỉa nội tâm ta. Khuyết điểm của người dân, của hạ cấp ta có bổn phận êm dịu xây dựng chớ không có quyền bắt buộc trở thành người xấu như họ bằng lối hạ nhân cách mình xuống để ăn nói cộc cằn, thô bỉ, vô tình tố cáo mình và chánh phủ mình đại diện phục vụ là mù quán, phản dân. Ơû thời nầy mấy tiếng tự do, dân chủ cũ như trái đất mà tôi thấy có nhiều cơ quan giáo dục, người ta còn dùng lối giáo dục độc tài mà tôi gọi là lối giáo dục Tập vật như người ta luyện khỉ múa lân.
Đừng ai đòi ở họ địa vị xã hội hay chương trình của vị lai. Sự thánh thiện của lương tâm nên họ đầu hàng cuộc đời. Có thứ trực giác suy lý rất có giá trị mà người ta hay dùng trong khoa học.
Họ mắc cỡ nhưng họ thích bàn chuyện với người đẹp và không gì thú vị cho họ bằng được phái yếu bộc bạch tâm sự và xin họ làm nơi nương bóng. Đời của người gái trong hôn nhân sẽ là một cảnh ngục hình nếu họ se duyên cầm sắt với thứ người quái dị tự bảntính . Ai mục kích mấy trường hợp ấy, phải lấy làm khó chịu và thương hại chotính nông nỗi của họ.