Do đó, chúng ta đọc tác phẩm của Thucydides không phải vì ông ta miêu tả khá hoàn hảo những gì đã xảy ra, mà vì ở một mức độ nhất định, ông ta đã quyết định lịch sử xảy ra sau này. Khi đưa ra lời phê bình sách mô tả, ta nhằm vào tính chân thực của cuốn sách. Hai là phương pháp sử dụng thị giác để tiếp nhận các từ trước khi chú ý đến từng chữ cái hay từng âm.
Chính bản tóm lược này là thước đo mức độ hiểu, thể hiện sự sở hữu về mặt trí tuệ của bạn đối với cuốn sách. Khi một người nói sự thật là thì người đó hàm ý là mọi người nhìn chung nhất trí đó là sự thật, chứ không phải chỉ riêng anh ta hay một số người khác nhất trí như vậy. Bạn không cần đọc phân tích mà chỉ cần đọc lướt là đủ.
Khi đọc thơ, bạn không cần để ý đến thuật ngữ nhưng phải chú ý tìm ra những từ khoá bằng cách nhận thức rõ yếu tố tu từ chứ không phải bằng sự phân tích ngữ pháp. Chúng ta rất khó chống lại sức cám dỗ của việc kể ít hơn hay nhiều hơn sự thật vốn có, nhất là khi không có ai mâu thuẫn với mình. Montaigne (1533-1592) - một trong những tác giả có ảnh hưởng nhất trong phong trào Phục Hưng ở Pháp từng nói Sự ngu dốt sơ đẳng làm cản đường kiến thức.
Cây bút sẽ là dấu hiệu cho thấy sự tỉnh táo của bạn trong khi đọc. Một triết gia hay một nhà thơ cần tạo ra sự hấp dẫn bằng cách sử dụng những kinh nghiệm chung của nhân loại, chứ không phải tạo ra tác phẩm từ phòng thí nghiệm hay từ các nghiên cứu riêng biệt về một lĩnh vực. Sự ngu dốt thứ hai là của những người đã hiểu sai nhiều cuốn sách.
Nhiều người cho rằng, một cuốn sách hay phải vượt quá khả năng phê bình của những độc giả bình thường. Trong tất cả các trường hợp, ý nghĩa rộng nhất của từ này là chỉ những người sống cùng nhau thay vì sống biệt lập. Những thông tin này được cung cấp bởi các nghiên cứu sau đó.
Sự khác biệt giữa khám phá có trợ giúp và không có trợ giúp thể hiện rõ ở điểm này. Anh ta phải biết cách vừa tác động đến cảm xúc vừa điều khiển được lý trí của độc giả. Dù đọc loại sách gì thì độc giả vẫn phải tuân theo một số quy định chung.
Ngủ gật hay để đầu óc vẩn vơ trong suốt thời gian bạn định dành cho việc đọc nhằm mở rộng hiểu biết, nghĩa là bạn đã làm thất bại mục đích của chính mình. Nhưng không ai làm được điều đó cả, chúng ta phải nhờ sự giúp đỡ của các phóng viên. Chúng tôi đã từng hỏi sinh viên của mình cuốn sách họ đọc nói về vấn đề gì, và yêu cầu họ miêu tả một cách khái quát nhất xem cuốn sách đó thuộc loại nào.
Đây là kiểu đọc ít đòi hỏi nhất, và yêu cầu ít nỗ lực nhất. Nếu bạn biết các loại câu hỏi mà ai cũng có thể hỏi về bất cứ điều gì thì bạn sẽ rất tinh thông khi tìm vấn đề của tác giả. Chúng tôi xin tóm tắt lại hai gợi ý về cách đọc sách lịch sử như sau.
Cách hiểu đa nghĩa này không chỉ là dạng bài tập cơ bản trong nghệ thuật đọc sách, mà còn có xu hướng tạo cho trí óc ta thói quen luôn ý thức được rằng một đoạn văn phức tạp có thể chứa đựng rất nhiều lớp nghĩa khác nhau. Chúng tôi khuyên bạn một điều nhỏ nữa vì nó đặc biệt có ích khi bạn đọc các vở kịch của Shakespeare. Vấn đề thứ hai là sử dụng từ đồng nghĩa.
Bạn chỉ có thể tìm thấy trong sách tham khảo những điều nói chung được mọi người đồng ý. Ở khả năng thứ nhất, mỗi từ đại diện cho một thuật ngữ. Nếu anh ta có thể nói cuốn sách mình đang đọc được kết hợp từ kiến thức của những ngành nào hoặc được tạo nên từ những bộ phận kiến thức nào thì anh ta đã tiến được một bước rất quan trọng trong việc hiểu cuốn sách.