Đánh trên dĩ vãng đen tối vì lỗi lầm một giá tréo to. Thất vọng một thời gian thôi, họ làm lại một chuyến yêu mới. Thứ tật chuyên môn kỳ dị nầy thưa bạn, là tật nguy hiểm.
Thế mà khi viết những cánh thư tỏ niềm ái ân thì chẳng những lẹ như Kiều (vạch da cây vịnh bốn câu ba vần) mà còn đầy hình ảnh, màu sắc, văn chất, văn khí, đủ điều. Tâm hồn trở nên hung ác trước những cảnh thương tâm của đồng loại. Cha thì lạc hậu, nghiêm khắc, mẹ thì lỗi thời, ưa đay nghiến.
Có một số bị hồ nnghi về đức thanh khiết. Dufoyer nói: Sự xuất hiện tinh dịch đánh dấu qua giai đoạn của thời tiền thanh niên và bước qua thời thanh niên. Không có ý sống đời như một Rosseau với Confession, một Gide với Cahier d'André Walter, bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự.
Họ nói bẻ miệng nữa. Có thứ trực giác suy lý rất có giá trị mà người ta hay dùng trong khoa học. Tức thì có kẻ đứng lên, mặt vênh vênh bảo tôi dạy như vầy, bạn dạy như vậy.
Có nhiều nhà giáo dục cũng cho là lối chơi nầy không hề chi rồi cũng cười xòa theo. Thật tội nghiệp cho phái mạnh vì đại đa số bạn trai từ 12, 13 ttuổi trở đi thì trên gương mặt hay nổi những mụn. Cái mồ dĩ vãng không nên đ ào lại đã đ ành.
Những tâm hồn bạn trai tu hành tôi bàn đây là những tâm hồn có quan niệm chánh đáng về sự tu luyện. Vậy mà lúc dậy thì lại hoàn toàn khác. Bạn trai mắc nó, sức khỏe kiệt quệ ngó thấy: toàn thân gầy ốm, nước da vàng bủn, mặt nhiều nếp nhăn, mắt hoa mờ, tai ù, tim đập nhanh và không đều, vai rút, gối run.
Người ta không thấy làm lạ khi không có gọng kèm hôn nhân , họ làm hại dễ dàng bao nhiêu lòng băng tuyết của thiếu nữ, thay đổi bạn tình như thay áo. Tôi quen một bạn trai ưa nhai răng cắn môi để cho thiên hạ coi anh là trầm tư mặc tưởng. Tôi chỉ muốn nói cách chung thôi.
Họ có những nét tâm lý đặc biệt. Đàn ông, trong đó có bạn trai dễ tha thứ một phần tạitính tự nhiên quảng đại, thích đại cương không ưa chi tiết, phần khác tại yếu đuối tự căn tạng tính dục. Bạn dư biết ái tình của nam nhân là ái tình bồng bột và có xu hướng lan rộng.
Nhà giáo dục, nếu ý thức nhiệm vụ của mình, nên chụp lấy lòng say sưa tốt đẹp nầy về tương lai của bạn trai để gieo cho họ tinh thần trách nhiệm. Bạn trai cách chung không dùng trực giác nhiều như bạn gái. Nếu họ biết giữ thư tình của ai họ yêu như bảo vật thì kẻ ấy cũng giữ của họ như trân châu.
Họ chưa tới lúc lãnh hội những ý tưởng cao sâu. Nhưng dù nỗ lực đến đâu, sau cùng họ phải nhận chân rằng đã có trên trần gian nầy có một phái mà tạo hóa dành riêng cho sự diễm lệ gọi là phái đẹp. Linh mục Giáo sư tiến sĩ thần học và triết học ở chủng viện Bonne-Esperance đã nói về tính giáo dục: Đó là tất cả một triết học và thần học ngấm ngầm trong sự giải pháp vấn đề nầy.