Đấy! Thưa bạn! Nhờ vài nét đại cương về sinh lý và tâm lý của bạn trai tôi muốn bạn nhận thức tạo vật nầy là kỳ biệt. Nhưng tại sao ta không tỏ ra hợp lý và khôn ngoan hơn chúng. Bạn trai tự trọng lắm.
Trí năng lúc nầy cũng theo đà phát triển của khối óc mà phát triển theo. Cái quần lên meo để kế cuốn từ điển Anh Pháp. Tâm hồn tự trọng trào tràn nhựa xuân đó là miếng đất phong phú để nhà giáo dục khai thác những đức vị tha, hy sinh, phục vụ nhân quân xã hội.
Người không huấn luyện óc chú ý là người khó có đời sống tinh thần sâu sắc, khó tìm được những ý hay, khó nói chuyện mạch lạc, dĩ nhiên là khó bề thuyết phục ai được. Một cái nhăn trán, nhướng mày, chớp mắt, trợn mắt, liếm môi, cười mỉm, gật đầu của bạn gái nói lên sự theo dõi theo kiểu nào đó của nguồn tình cảm của họ. Làm sao nhà giáo dục thân mật, chân thành chỉ cho các bạn trai ấy biết những chân lý nầy.
Trong đời thụ giáo của tôi, tôi gặp hai bạn trai kỳ dị như vậy. Có nhiều đ àn ông ngay lúc bạn mình mới lâm bồn, thấy con đỏ gớm, ngạc nhiên. Phải! Tuổi hoa niên là tuổi vô tư lự, có gặp chuyện gì rắc rối, lo lấy một lúc rồi thôi.
Thế nào rồi ta cũng già. Có bao giờ phần đông bạn trai được khiêu gợi lòng trắc ẩn đối với những người xấu số trong xã hội. Một bên vô định hướng về đời sống, một bên nhận thức cứu cánh của nhân loại cách rõ rệt.
Dưới đây bạn và tôi ta thử căn cứ vào mục đích của ái tình để phân tích cốt tủy ái tình của bạn trai. Khi người bạn trai từ 12 tuổi trở đi, các hạch phát tiết chất dịch truyền sinh phát triển. Lại thêm cái hàng rào tôn giáo, luân lý, pháp luật khiến người nam phải chung thủy với bạn trăm năm.
Hễ thấy cần nói theo đầu óc của họ thì họ lý sự rồi thôi. Giáo dục đâu có ý nghĩa là chỉ biết tiêu cực trừ tật xấu. Những cuộc hội họp tưng bừng dễ lôi cuốn họ.
Quả thật lòng nam thanh tuổi nầy rất giàu tự tín. Một bên xao xuyến về thân phận, càng chạy theo ham muốn vật chất càng thèm khát, càng thấy bất mãn, một bên sống nội tâm trầm tĩnh, yêu mến Thượng đế và nhân loại cách tha thiết và thỏa mãn về kiếp sống vì đã làm những việc thiện. Ta nên thận trọng, rất thận trọng.
Họ mang một định mệnh riêng, những trách nhiệm hiện thế và siêu nhiên đặc biệt và sống chung với phái yếu để làm cái mà người ta gọi là xã hội loài người. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. Họ thích giao thiệp với bạn gái lắm, nhưng đắc chí khi thấy mình vai u thịt bắp còn bạn gái mang thân liễu bồ.
Lúc bình thường họ tốt, trái lạitính nhát bị trêu chọc họ dữ mà hồi hộp, cộc mà phập phồng. Sau hết một ác quả quan hệ là ý chí chịu thiệt thòi nhất . Nghiên cứu cốt tủy của ái tình bạn trai như trên ta nhận xét về mặt tình cảm, bạn trai tự nhiên, ít có lòng chung thủy.